Wat denken politieke kopstukken over veiligheid?
Op 8 mei vond het Grote Veiligheidsdebat van de Liga voor Mensenrechten plaats in Brussel (BOZAR). Ondanks de gewichtige thema’s heerste er een gezellige sfeer en een consensus over het belang van een veilig België. De inhoudelijke meningsverschillen liepen echter ver uiteen van de vijf politieke kopstukken: Koen Geens (CD&V), Hans Bonte (SP.A), Stefaan Van Hecke (Groen), Tim Vandenput (Open VLD) en Sophie De Wit (N-VA). Ze bogen zich over twee specifieke actuele veiligheidsvraagstukken:
De complexiteit van het thema ‘De terugkeer van Syriëgangers en hun kinderen’ werd duidelijk doorheen het debat. Zo is de vraag óf Syriëgangers terug zullen komen niet meer aan de orde aangezien dit er wellicht zit aan te komen door de overvolle Koerdische kampen en doordat VS zich heeft teruggetrokken. Dat leidde het debat tot de vraag ‘Hoe en waar moeten Syriëgangers berecht worden en hoe organiseren we een (uiteindelijke) terugkeer?’. Ook het lot van de kinderen werd bediscussieerd. Er heerste consensus over het feit dat kinderen van Syriëgangers geen schuld treft. De vraag of we hen dan actief moeten terughalen zorgde wel voor onenigheid.
Gelukkig konden we rekenen op de inleiding door Paul Van Tigchelt (directeur OCAD). Hij verduidelijkte de huidige situatie met concrete cijfers en lichtte de rol van het OCAD hierin toe. Van Tigchelt wees de panelleden op enkele uitdagingen, zoals de re-integratie van Syriëstrijders die na enkele jaren uit de gevangenis zullen komen. Of hoe België het recht op een eerlijk proces in een redelijk tijdsbestek zal garanderen. Ook drong hij aan op enige nuance wanneer politici spreken over veiligheid.
Wat denk jij?
Waar moeten Syriëgangers berecht worden?
Het tweede veiligheidsvraagstuk ging over de opsporingstechnieken van de toekomst. Technologie boekt pijlsnelle vooruitgang en biedt daardoor nieuwe kansen voor justitie en politie om de opsporing van criminelen efficiënter te maken. Zo is predictive policing (vrije vertaling: voorspellend politieonderzoek) een nieuwe techniek die d.m.v. algoritmes die in kaart brengen waar er welke misdrijven voorkomt en welk profiel daders hebben. Op die manier kunnen burgers afgetoetst worden aan zulke profielen en kunnen toekomstige misdrijven voorkomen worden. Het belang van zulke technieken werd benadrukt tijdens het debat, want het zou onze plicht zijn om gebruik te maken van alle technieken die voorhanden zijn. Daar was niet iedereen het mee eens. Gemeenschapsgerichte politie, waar de nadruk ligt op aanwezigheid van wijkagenten in de buurt, werd aangehaald als veiligere, effectievere en meer foutloze manier van werken.
Net als de Liga ziet Rosamunde Van Brakel (directeur Privacy Salon en postdoctoraal onderzoeker aan VUB) hier de gevaren van in. Die risico’s legde ze uit tijdens de introductie tot het tweede deel van het debat. Bijvoorbeeld: Als predictive policing wordt ingevoerd, moet er rekening gehouden worden met het risico op discriminatie door de algoritmes. Of het risico dat wanneer deze techniek criminaliteit voorspelt, het principe van onschuld in het gedrang kan komen.
Nadien kreeg het publiek de kans om enkele prangende vragen te stellen. De complexiteit van de aangehaalde thema’s werd wederom benadrukt. Gelukkig kon iedereen tijdens de receptie ventileren en de discussie voortzetten. De avond werd afgesloten met een kritische maar hoopgevende speech van Liga-voorzitter Kati Verstrepen.
De Liga voor Mensenrechten wil alle politici, maar ook de kiezers, succes wensen met de verkiezingen op 26 mei 2019.
Wat denk jij?
Vind je dat België moet inzetten op predictive policing?
Koen Geens (CD&V)
Na een lange academische carrière startte Koen Geens in 2007 zijn politieke loopbaan als kabinetschef van toenmalig Vlaams minister-president Kris Peeters.
In 2013 trad hij op het politieke voorplan, toen hij werd benoemd als minister van Financiën in de regering-Di Rupo. In 2014 werd Geens minister van Justitie.
In deze functie nam hij tal van maatregelen in het kader van veiligheid en de strijd tegen terreur.
Onder Geens werd het afreizen naar jihadistische gebieden strafbaar, werd er een gemeenschappelijke terreurdatabank opgericht, en werden nachtelijke huiszoekingen mogelijk gemaakt. Door het tijdschrift Knack werd Koen Geens uitgeroepen tot de nummer 1 van de Powerlist Veiligheid.
Sophie De Wit (N-VA)
Sophie De Wit is advocate van opleiding, met een passie voor strafrecht.
In 2000 startte haar politieke carrière als gemeenteraadslid in Aartselaar.
Na 12 jaar in de gemeenteraad werd De Wit er in 2012 burgemeester.
Daarnaast zetelt ze sinds 2010 in de Kamer, waar ze zich specialiseert in het strafrecht, de strafuitvoering en het gevangeniswezen.
Vanuit die specialisatie zetelt ze in de commissie voor de Justitie, en zetelde ze in de tijdelijke commissie Terrorismebestrijding.
Stefaan Van Hecke (Groen)
Stefaan Van Hecke is sinds 2007 federaal parlementslid voor Groen.
Hij was ondervoorzitter van de onderzoekscommissie die werd opgericht na de terroristische aanslagen in Brussel en Zaventem en nam er o.a. de genomen anti-terreurmaatregelen onder de loep.
Momenteel zetelt Van Hecke in de commissie voor Justitie, en in de commissie die bevoegd is voor de Comités P en I.
Deze comités zien erop toe dat politie- en inlichtingendiensten niet alleen efficiënt, maar ook met respect voor onze rechten en vrijheden werken.
Zo heeft Van Hecke al 12 jaar parlementaire ervaring op het gebied van veiligheid en justitie op de teller.
Tim Vandenput (Open VLD)
Open VLD-politicus Tim Vandenput is sinds 2007 burgemeester van Hoeilaart, en werd in 2014 verkozen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Vandenput zetelt er in de commissies Landsverdediging, Buitenlandse Betrekkingen en Opvolging Buitenlandse Missies.
Veiligheid is voor hem een prioriteit.
Zo stelt hij voorop dat de lokale en federale politie alle moderne middelen moeten krijgen om optimaal te kunnen functioneren, bijvoorbeeld door in te zetten op nummerplaatherkenning via camera’s.
Defensie vindt hij cruciaal om de veiligheid van onze inwoners binnen en buiten België te garanderen.
Hans Bonte (sp.a)
Hans Bonte is sinds 1995 lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Voordien werkte hij als straathoekwerker in Sint-Jans-Molenbeek.
Momenteel zetelt Hans Bonte in de bevoegde commissie voor de Comités P en I, en als plaatsvervanger in de commissie Binnenlandse Zaken.
Eerder zetelde hij ook in de tijdelijke commissie Terrorismebestrijding.
In 2013 werd Bonte burgemeester van Vilvoorde, de stad van waaruit later 29 jongeren naar Syrië zouden vertrekken.
Het is dan ook in deze functie dat hij het voortouw nam in het dossier van de Syriëgangers, en meermaals de onduidelijkheid van het regeringsbeleid hieromtrent aankaartte.
Paul Van Tigchelt (OCAD)
Paul Van Tigchelt begon zijn carrière in de magistratuur in 1998.
In 2003 legde hij de eed af als substituut-procureur des Konings en nog datzelfde jaar werd hij adjunct-kabinetschef en woordvoerder van toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael.
In deze functie was Paul Van Tigchelt nauw betrokken bij de oprichting van het OCAD, het orgaan dat in ons land alle inlichtingen analyseert en op basis hiervan het dreigingsniveau bepaalt.
Na een paar jaar te zijn teruggekeerd naar zijn roots op het Antwerps Parket (in 2014 legde hij de eed af als substituut-procureur-generaal) staat hij sinds 2016 nu zelf aan het hoofd van het OCAD.
Rosamunde Van Brakel (Privacysalon & VUB)
Rosamunde Van Brakel studeerde pedagogie en criminologie en is postdoctoraal onderzoeker bij de onderzoeksgroep 'Law Science Technology and Society' aan VUB.
Daar richt ze haar onderzoek op opsporings- en misdaadcontroletechnieken zoals massa surveillance en predictive policing.
Daarnaast is ze uitvoerend directeur van Privacy Salon vzw, een organisatie dat burgers en de overheid sensibiliseert over privacy en andere mogelijke sociale en ethische problemen die nieuwe technologieën met zich kunnen meebrengen.
Kati Verstrepen (Liga voor Mensenrechten)
Als advocate gespecialiseerd in vreemdelingenrecht verdedigt Kati Verstrepen al dertig jaar lang de rechten van migranten.
Ze werd bekend met dossiers als die van de uitgewezen Afghaan Parwais Sangari, of van de Soedanezen die teruggestuurd werden ondanks het risico op foltering.
Sinds november 2017 is Kati Verstrepen voorzitter van de Liga voor Mensenrechten, en zet zich in deze hoedanigheid in voor de bescherming van de mensenrechten in Vlaanderen en België.
Brigitte Herremans (moderator)
Brigitte Herremans studeerde Oosterse Talen en Culturen aan de UGent en Internationale Politiek aan de ULB.
Ze werkte als beleidsmedewerker Midden-Oosten bij Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen van 2002 tot 2018.
In 2016 publiceerde ze samen met Ludo Abicht het boek 'Israël en Palestina. De kaarten op tafel.'
Ook coördineerde ze bij BOZAR van 2017 tot 2019 een leerstoel voor de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish.
Momenteel is ze werkzaam als verantwoordelijke strategie en communicatie bij het Vlaams Vredesinstituut.
In februari 2019 publiceerde ze het essay ‘De mens in opstand. Hoe verhalen de strijd voor mensenrechten voeden.’
In samenwerking met: 
